Hayallerinizin Sonu Olmasın!
Karbonmonoksit renksiz, tatsız, kokusuz, yanıcı zehirli bir gazdır. Vücuda solunum yolu ile girer ve doğrudan kana geçerek oksijen alımını engeller, zehirlenme ve ölüme neden olur. Karbonmonoksit zehirlenmeleri sıklıkla; kapalı ortamlarda açık ocaklar, bacası çekmeyen soba, şofben, bacasız gaz sobalarında yakıtın iyi yanmaması nedeniyle meydana gelir. Karbon monoksitle meydana gelen zehirlenmelerde kısa süre içerisinde tıbbi müdahale yapılmaz ise ölümle sonuçlanabilmektedir.
Ülkemiz genelinde önemli bir halk sağlığı sorunu olan ve her yıl kış aylarında sobaların ve kombilerin yanması bununla birlikte güneybatıdan esen bir rüzgâr olan lodos’unda etkisiyleülkemizin hemen her bölgesinden çok sayıda karbonmonoksit zehirlenmesi haberleri medyaya yansımakta ve tüm sezon boyunca hemen her gün bu haberleri okumaktayız. Nice ocaklar sönmekte ve aile boyu facialar yaşanmaktadır. Yüzlerce vatandaşımız hayatını kaybetmekte, bir o kadarı da sakat kalmaktadır.
Zehirlenme olgularının ortalama %63’ü soba, %37’si şofben ve %7’si doğalgaz kaynaklı olduğu gözlemlenmiştir.
Karbonmonoksit kaynakları şunlardır:
- Isınma, ısıtma araçları (soba, mangal, LPG tüplü ısıtıcı, gazlı Japon sobası, propanlı kamp ısıtıcısı, şofben, kombi, kalorifer kazanı)
- Pişirme araçları (ocak, şömine, tandır, kuzine)
- Bacasız ısıtıcılar (Gazlı sobalar, LPG tüplü ısıtıcılar),
- Doğalgaz /LPG’li şofben ve kombilerdeki sızmalar,
- Trafik araçları (egzoz dumanı),
- Yangınlar,
- Sigara dumanı,
- Jeneratörler, gazla çalışan motorlar,
- Fabrikalar (formaldehit, metilen klorür (boya sökücü), dökümhaneler, demir çelik, boya (Karaciğerde CO’e metabolize oluyor),
- Maden ocakları
3.Zehirlenme Belirtileri Nelerdir?
- Şiddetli baş ağrısı,
- Güçsüzlük, halsizlik,
- Uyuklama hali,
- Baş dönmesi, göz kararması,
- Bulantı ve kusma,
- Göğüs ağrısı ve çarpıntı,
- Bilinç Kaybı
4.Korunmak için neler yapmalıyız?
- Kullanılan her türlü ısıtma cihazının kalite belgesine sahip olup olmadığına, garantilerine ve garanti sürelerine dikkat edilmeli,
- Kullanılan yakıtın standartlara uygunluğu kontrol edilmeli, izin belgesi olmayan satıcılardan kömür alınmamalı,
- Aşırı doldurulan sobanın duman yolu daralacağı, soba içinde düzensiz ısı dağılımı nedeniyle de baca çekişi zayıflayacağı için soba yakılırken aşırı doldurulmamasına dikkat edilmeli,
- Sönmekte olan sobaya asla tutuşması güç yakıtlar konulmamalı, yakıt yavaş yavaş ilave edilmeli, yatmadan önce sobaya kesinlikle yakıt konulmamalı,
- İyi ısınmayan ve alttan yakılan kömür sobalarında karbon monoksit zehirlenmesi riski artacağından soba tutuşturulurken yakıtın üstten yanması sağlanmalı,
- Baca gideri açık, oda havalandırması uygun olsa bile lodoslu havalarda ısıtıcıların yakılmaması gerekmektedir.
- Soba borularının birbiriyle birleştirilmesinde hava ve baca gazı sızdırmazlığı sağlanmalı,
- Baca borularının baca içerisine fazla girmemesi gerekmektedir.
- Bacalar standartlara uygun ve yalıtımlı olmalı, altı ayda bir düzenli olarak temizletilmeli,
- Dumanın geri tepmesini önlemek için bacaların en üst noktasının çatının en üst noktasından 1m. daha yüksekte olması sağlanmalı ve baca şapkası mutlaka takılmalı,
- Binaların Yangından Korunması yönündeki mevzuat hükümlerine uyulmasına özen gösterilmelidir.
- Şofben mutlaka bacaya bağlanmalı, baca bağlantısı olmayan (bina aydınlığına v.b. bağlı) şofben asla çalıştırılmamalı,
- Bacalı şofbenler banyolara yerleştirilmemelidir.
- Bacalar yatak odalarından, merdiven sahanlığından, bina girişlerinden, havalandırma boşluklarından, çatı arasından, banyo ve tuvaletten geçirilmemeli,
- Aspiratörler, bacalı kombi ve şofbenler aynı bacaya bağlanmamalıdır.
- Ortamın havalandırılmasını sağlayan menfezler can güvenliği açısından asla kapatılmamalıdır. Olmayan yerlere ise mutlaka takılmalıdır.
- Kombi kontrolleri her yıl ve sadece yetkili servislere yaptırılmalıdır.
- Cihazların bulunduğu yerlerde, özellikle mutfak gibi kapalı alanlarda doğalgaz ve karbonmonoksit gazı alarm dedektörleri bulunmalıdır.
- Doğalgaz arızası ve gaz kokusu halinde “Acil Durum Talimatı”ndaki hususlar dikkate alınmalı ve 187 Doğalgaz Acil Hattı aranmalıdır.
- Ortaya çıkabilecek acil sağlık sorunlarında derhal 112 nolu telefondan Acil Çağrı Merkezi aranmalıdır.