Kuduz hastalığı nedir?
Kuduz, bilinen en eski hayvanlardan bulaşan hastalıklardan birisidir ve dünyanın pek çok ülkesinde hala önemini koruyan bir halk sağlığı sorunudur. Kuduz, insan sağlığını tehdit eden hasta hayvanın ısırması sonucu, enfekte tükürüğün bütünlüğü bozulmuş deri ya da mukozalara teması yoluyla bulaşan ve ani beyin iltihabı sonucu ölümle biten bir virüs hastalığıdır. Özellikle hastalık belirtileri geliştikten sonra geriye dönüşün mümkün olmaması ve hastalığın dramatik bir şekilde ölümle sonuçlanması kuduzun önemini artırmaktadır.
Neden dünya kuduz günü kutlanmaktadır?
28 Eylül 1895 kuduz aşısını ilk kez bir insana uygulayan Louis Pasteur (1822-1895)’ün ölüm tarihi olması nedeniyle her yıl kutlanan Dünya Kuduz Günü’nde, kuduzun insan ve hayvan sağlığı üzerindeki etkilerine dikkat çekmek; kuduzdan korunmanın, hayvanlardaki ve insanlardaki hastalığın önlenmesinin ve görülme sıklığının azaltılmasının küresel önemine ilişkin farkındalığı artırma çalışmaları yapılmaktadır. Bu yıl 17.si kutlanan Dünya Kuduz Günü’nün ana teması Dünya Sağlık Örgütü tarafından “Hepimiz Birimiz, Tek Sağlık Hepimiz İçin” olarak belirlenmiştir. Burada amaç sektörler arası iş birliği ile herkese eşit sağlık hizmeti sunumunu sağlayarak tüm zoonotik hastalıklara karşı bireyleri korumak ve enfeksiyon hastalıkları bulaş zincirinin kırılmasını sağlamaktır.
Kuduz virüsü hangi hayvanlardan bulaşmaktadır?
Tüm hayvan ısırık ve benzeri temasları kuduz hastalığına sebep olmaz. Kuduz bulaştırma riski olan hayvanlara kedi, köpek, sığır, tilki, ayı, at, koyun, sansar örnek verilebilir. Kuduz riskli temas olarak adlandırılan süreç kuduz bulaştırmaya elverişli evcil veya yabani hayvanlar ile kişilerin ısırılma, tırmalanma ya da salyasının sıyrık veya çatlak derisine, gözüne, ağzına, burnuna temas etmesi ile başlar.
Kuduz hastalığının belirtileri nelerdir?
Kuduz hastalığının belirti ve semptomları arasında ateş, baş ağrısı, akıl karışıklığı, endişe, kaygı, korku, aşırı tükürük üretimi, hayal görme, aşırı hareketlilik, ısırılan bölgede duyu değişikliği, kısmi felç, kusma, mide bulantısı, uykusuzluk, yutma güçlüğü ve yutma güçlüğü nedeniyle sıvı içmeye karşı geliştirilen korku hissi bulunur. Hastalık belirtileri ortaya çıkmışsa aşılama faydasız kalır ve yaklaşık 20 gün içerisinde ölüm gerçekleşir.
Kuduz şüpheli hayvan ile temas edildiğinde ne yapılmalıdır?
Bu süreçte hızlı müdahale önemlidir. Yara akan su ve sabunla yıkanmalı, temas sonrası en kısa sürede mutlaka hastaneye başvurarak gerekli kuduz bilgilendirmesi sonrası gerekiyorsa doktorun uygun göreceği şekilde aşılamaya başlanmalıdır. Uygun dozda ve uygun bölgeye yapılan aşılama sonucu virüsün beyne ilerlemesinin önüne geçilebilir ve hastalığın oluşması tamamen önlenebilir. Kuduz Merkezi veya hastane tarafından bildirilen vakalar, Tarım ve Orman İl Müdürlüklerinde görevli resmi veteriner hekim tarafından şüpheli temas olan hayvan aşılı olsa dahi on gün süre ile müşahede altına alınır. Ayrıca kuduz bulaşmasından enfeksiyon gelişimine kadar geçen süre uzun olduğu için riskli temasın üzerinden ne kadar geçerse geçsin temas sonrası korunma uygulanmalıdır. En yakın sağlık birimine başvurarak yara yeri muayenesiyle beraber koruyucu önlemler ve doktorun uygun göreceği şekilde aşılamaya başlanmalıdır. Uygun dozda ve uygun bölgeye yapılan aşılama sonucu virüsün beyne ilerlemesinin önüne geçilebilir ve hastalığın oluşması tamamen önlenebilir
Kuduzla mücadelede yabani hayvan temasının azaltılması, evcil hayvanları aşılanması ve riskli temas sonrası derhal aşı profilaksi uygulaması ile yüzde yüz koruma sağlanabilmektedir.